L-ITTRA LILL-GALATIN

Dwar Din l-Ittra

Sa mill-bidu ta’ din l-ittra lill-knejjes fir-reġjun tal-Galazja, Pawlu jagħmel żewġ ħwejjeġ ċari lill-qarrejja tiegħu: li hu appostlu tassew, u li l-messaġġ tiegħu huwa l-uniku messaġġ tassew (1:1-10). Dawn l-istqarrijiet kienu importanti ħafna, għaliex xi nies kienu qegħdin igħidu li Pawlu kien appostlu falz b’messaġġ falz.
Iżda Pawlu tabilħaqq kien appostlu tassew, u l-missjoni tiegħu għall-Ġentili kienet mogħtija lilu mill-Mulej u approvata mill-appostli f’Ġerusalemm (1:18—2:10). Pawlu saħansitra ikkorieġa lil l-appostlu Pietru, meta hu waqaf jiekol ma’ segwaċi Ġentili li ma kinux qegħdin jobdu l-Liġi ta’ Mosè (2:1-8).
Id-data lil hija tradizzjonalment aċċettata tal-kitba ta’ din l-Ittra hija is-sena 50 W.K. fl-għeluq tat-Tielet Vjaġġ Missjunaru ta’ Pawlu, waqt li hu kien f’Efesu, jew fil-Maċedonja, jew f’Korintu, ftit qabel ma hu kiteb l-Ittra lir-Rumani.
Il-fidi hija l-mod biex wieħed isalva. Pawlu jinsisti li dan kien diġa’ tassew ma’ Abraham, li kien irċieva l-wegħda ta’ Alla bil-fidi. U Pawlu ma jħalli l-ebda dubju xi tfisser il-fidi tiegħu stess,
“²⁰Jiena imsallab ma’ Kristu; madankollu jien ngħix; imma mhux jien, imma Kristu jgħix fija: u l-ħajja li issa ngħix fil-ġisem ngħixha bil-fidi tal-Iben ta’ Alla, li ħabbni, u ta lilu nnifsu għalija” (Galatin 2:19b-20).

Ħarsa Ħafifa Lejn Din l-Ittra

• Appostlu tassew u l-Messaġġ tassew (1:1-10)
• Alla Għażel lil Pawlu Biex Ikun Appostlu (1:11-24)
• Pawlu Jiddefendi l-Messaġġ Tiegħu (2:1-21)
• Il-Fidi u mhux il-Liġi Ssalva (3:1—4:31)
• Iggwidati bl-Ispirtu u bl-Imħabba (5:1—6:10)
• L-Aħħar Twissijiet (6:11-18)

Galatin 1

Pawlu, appostlu, mhux mill-bnedmin, lanqas permezz tal-bniedem, imma permezz ta’ Ġesù Kristu, u ta’ Alla l-Missier, li qajmu minn bejn l-imwiet;
U l-aħwa kollha li huma miegħi, lill-knejjes ta’ Galazja:
Grazzja lilkom, u sliem mingħand Alla Missierna, u l-Mulej Ġesù Kristu.
Li ta lilu nnifsu għal dnubietna, biex jeħlisna minn dan iż-żmien ħażin ta’ llum, skont ir-rieda ta’ Alla u Missierna:
Li lilu tingħata l-glorja għal dejjem ta’ dejjem Amen.
Jiena nistagħġeb bikom kif daqshekk malajr tbegħidtu minn min sejħilkom fil-grazzja ta’ Kristu u dortu lejn evanġelju differenti,
Mhux għax hemm xi evanġelju ieħor, imma hemm xi wħud li qegħdin iħawdukom u jridu jaqilbu l-evanġelju ta’ Kristu.
Imma mqar jekk aħna stess jew anġlu mis-sema jħabb-rilkom evanġelju ieħor li mhuwiex dak li ħabbarnielkom aħna, ikun misħut!
Bħalma ġa għednielkom, u ntenni ngħidilkom issa: jekk xi ħadd iħabbrilkom evanġelju ieħor għajr dak li ġa rċevejtu, ikun misħut!
Qiegħed infittex issa l-approvazzjoni tal-bnedmin, jew ta’ Alla? Jew infittex li nogħġob lill-bnedmin? għax jekk għadni rrid nogħġob lill-bnedmin, miniex qaddej ta’ Kristu.
Dan ngħarrafkom, ħuti: l-Evanġelju li ħabbartilkom jiena mhuwiex evanġelju tal-bnedmin.
Għaliex jiena mhux mingħand bniedem irċevejtu jew tgħallimtu, imma permezz ta’ rivelazzjoni ta’ Ġesù Kristu.
Għax intom smajtu x’kienet fl-imgħoddi l-imġiba tiegħi fir-reliġjon tal-Lhud, kif kont nippersegwita bla qjies il-knisja ta’ Alla, u nħarbatha:
U kont imxejt ’il quddiem fir-reliġjon tal-Lhud aktar minn ħafna ta’ mpari fost ġensi, billi kont imħeġġeġ għall-aħħar għat-tradizzjonijiet ta’ missirijieti.
Iżda meta għoġob ’l Alla, li firidni minn ġuf ommi, u sejjaħli bil-grazzja tiegħu.
Biex igħarraf lil Ibnu fija, biex inxandru fost il-ġnus; minnufih la staqsejt lill-ġisem u lid-demm;
U lanqas tlajt Ġerusalemm għand dawk li kienu appostli qabli; iżda mort l-Għarabja, u erġajt lura Damasku.
Imbagħad wara tliet snin tlajt Ġerusalemm biex nara lil Pietru, u qgħadt miegħu ġimagħtejn.
Iżda ma rajt lil ħadd aktar mill-appostli, barra minn Ġakbu ħu ’l Mulej.
Issa l-ħwejjeġ li qiegħed niktbilkom, ara, quddiem Alla, miniex nigdeb.
Wara li ġejt fl-inħawi tas-Sirja, u taċ-Ċiċilja;
U ħadd ma kien jafni mill-wiċċ fil-knejjes tal-Lhudija li huma fi Kristu:
Iżda kienu semgħu biss: Li dak li darba fl-imgħoddi kien jippersegwitana issa qiegħed ixandar il-fidi li darba kien iħarbat.
U kienu jigglorifikaw lil Alla fija.

Galatin 2

Imbagħad erbatax-il sena wara rġajt tlajt Ġerusalemm ma’ Barnaba, u ħadt ukoll miegħi lil Titu.
U tlajt b’rivelazzjoni, u fissirtilhom l-evanġelju li nxandar fost il-Ġentili, imma privatament lil dawk li kienu l-aktar magħrufa, biex b’xi mod ma niġrix, jew inkun ġrejt, għal xejn.
Imma lanqas Titu, li kien miegħi, għalkemm Grieg, ma kien imġiegħel ikun ċirkonċiż:
U dan minħabba aħwa qarrieqa mdaħħlin minn taħt, li ndiehsu biex jitkixxfu l-libertà tagħna li għandna fi Kristu Ġesù, biex jitfgħuna fil-jasar:
Li lilhom ma ċedejniex li noqogħdu għalihom, le, lan-qas għal ħin wieħed; biex il-verità tal-evanġelju tibqa’ ma-għkom.
Iżda dawk li kienu jidhru li huma xi ħaġa, kienu x’kienu, ma jimpurtanix: Alla ma jħares lejn wiċċ ħadd: dawn, ngħid jien, li kienu jidhru li huma xi ħaġa, ma żiedu xejn għalija.
Iżda għall-kuntrarju, meta raw li lili ngħata l-evanġelju għal dawk li ma kinux ċirkonċiżi, bħal ma ngħata lil Pietru l-evanġelju ta’ dawk li kienu ċirkonċiżi:
Għax dak li ħadem b’Pietru għall-appostolat taċ-ċirkonċiżjoni, ħadem bija għall-Ġentili:
U meta Ġakbu, Kefa, u Ġwanni, li kienu miżmumin bħala kolonni, għarfu l-grazzja li nagħtat lili, taw idhom il-leminija tas-sħubija, lili u lil Barnaba, ħalli aħna mmorru għand il-ġnus, u huma għand iċ-ċirkonċiżi.
Biss huma riedu li aħna niftakru fil-foqra; ħaġa li wkoll kont nixtieq nagħmilha.
Imma meta Pietru ġie Antijokja, żammejtlu f’wiċċu, għax kellu ħtija.
Għax qabel ma ġew x’uħud minn għand Ġakbu, kiel mal-Ġentili: imma meta ġew twarrab u nfired, għax baża’ minn dawk taċ-ċirkonċiżjoni.
U l-Lhud l-oħra kienu juru ħaġa b’oħra bħalu, li saħan-sitra wkoll Barnaba nġibed mill-wiri ta’ ħaġa b’oħra tagħhom.
Iżda meta rajt li ma kinux jimxu dritt skont il-verità tal-evanġelju, għidt lil Pietru quddiemhom ilkoll: Jekk int, li int Lhudi, tgħix bħal ma jgħixu l-Ġentili, u mhux kif jagħmlu l-Lhud, għaliex iġġiegħel il-Ġentili jgħixu bħal ma jagħmlu l-Lhud?
Aħna, li aħna Lhud mit-twelid, u mhux midinbin mill-Ġentili,
Billi nafu li l-bniedem mhux iġġustifikat bl-opri tal-liġi, imma bil-fidi f’Ġesù Kristu, għalhekk aħna wkoll emminna f’Ġesù Kristu biex inkunu ġġustifikati bil-fidi fi Kristu, u mhux bl-opri tal-liġi: għax bl-opri tal-liġi ħadd ma jkun iġġustifikat.
Iżda jekk, fil-waqt li nfittxu li nkunu ġġustifikati bi Kristu, aħna nfusna ninsabu wkoll midinbin, mela Kristu hu ministru tad-dnub? Ma jkun qatt!
Għax jekk jien narġa’ nibni dawk il-ħwejjeġ li ġarraft, insir jien stess wieħed li jikser il-liġi.
Għax jien permezz tal-liġi mitt għal-liġi, biex ngħix għal Alla.
Jien imsallab ma’ Kristu; jien ngħix; imma mhux iżjed jien, imma Kristu jgħix fija: u l-ħajja li issa ngħix fil-ġisem ngħixha bil-fidi fl-Iben ta’ Alla, li ħabbni, u ta lilu nnifsu għalija.
Ma nwarrabx il-grazzja ta’ Alla: għax jekk il-ħaqq jiġi mil-liġi, mela Kristu miet għal xejn.

Galatin 3

Ja Galatin boloh, min saħħarkom, intom li quddiem għajnejkom Ġesù Kristu kien impinġi msallab?
Dan biss irrid naf minn għandkom: Ħadtu l-Ispirtu bl-opri tal-liġi, jew għax smajtu l-fidi?
Daqshekk intom boloh? Wara li bdejtu bl-Ispirtu, sirtu issa perfetti bil-ġisem?
Batejtu dak kollu għal xejn? jekk tassew għadu għal xejn.
Mela dak li jagħtikom l-Ispirtu, u jagħmel il-mirakli fostkom, jagħmel dan bl-opri tal-liġi, jew b’dak li smajtu fuq il-fidi?
Bħalma Abraham emmen f’Alla, u dan kien magħdud lilu bħala ħaqq.
Kunu afu mela, li dawk tal-fidi, dawk huma wlied Abraham.
U l-Iskrittura, li rat minn qabel li Alla kellu jiġġustifika l-Ġentili permezz tal-fidi, ħabbret minn qabel lil Abraham: Fik jitbierku l-ġnus kollha.
Hekk mela dawk li huma tal-fidi huma mberkin ma’ Abraham li emmen.
Għax dawk kollha li jżommu ma’ l-opri tal-liġi huma taħt is-saħta: għax hu miktub: Misħut kull min ma jibqax iżomm sħiħ ma’ kull ħaġa miktuba fil-ktieb tal-liġi biex iħarisha.
Imma li l-ebda bniedem ma hu ġġustifikat bil-liġi quddiem Alla, hu ċar; għax, il-ġust igħix bil-fidi.
U l-liġi mhix tal-fidi: iżda, il-bniedem li jħarishom, igħix bihom.
Kristu fdiena mis-saħta tal-liġi, billi sar saħta għalina: għax hu miktub: Misħut kull min ikun imdendel ma’ għuda.
Biex il-barka t’Abraham tinżel fuq il-Ġentili f’Ġesù Kristu; biex aħna nieħdu permezz tal-fidi l-wegħda tal-Ispirtu.
Ħuti, nitkellem bħala bniedem: Għalkemm testment ikun ta’ bniedem, ħadd ma jista’ jħassru, jew iżid miegħu, jekk ikun magħmul validu.
Issa l-wegħdiet saru lil Abraham u lin-nisel tiegħu. L-Iskrittura ma tgħidx u lin-nislijiet, bħallikieku kienu ħafna, iżda bħallikieku wieħed: ‘lin-nisel tiegħek’, li hu Kristu.
U jien ngħid dan: Li liġi, li ġiet erba’ mija u tletin sena wara, ma tistax tħassar patt, magħmul kif imiss minn Alla, b’mod li ġġib fix-xejn il-wegħda.
Għax jekk il-wirt hu mil-liġi mhux iżjed mill-wegħda; imma bil-wegħda tah Alla lil Abraham.
Għalfejn il-Liġi, mela? Kienet żieda li saret minħabba fid-dnub, sakemm ikun ġie n-nisel li għalih saret il-wegħda, li kienet imxandra mill-anġli permezz ta’ medjatur.
Issa medjatur mhuwiex ta’ wieħed, iżda Alla hu wieħed.
Il-liġi mela hi kontra l-wegħdiet ta’ Alla? Ma jkun qatt! għax kieku ngħatat ligi li tista’ tagħti l-ħajja, tassew li l-ġustizzja kienet tkun mil-liġi.
Imma l-iskrittura għalqet kollox taħt id-dnub, biex il-wegħda, bil-fidi f’Ġesù Kristu, tkun tista’ tingħata lil dawk li jemmnu.
Imma qabel ma ġiet il-fidi, aħna konna miżmumin taħt il-ħarsien tal-liġi, magħluqin għall-fidi li kellha tkun rivelata.
Il-liġi, mela, kienet il-gwida tagħna sakemm Kristu ġie, biex inkunu ġġustifikati permezz tal-fidi.
Issa li l-fidi ġiet, ma naħtiġux aktar min imexxina.
Għax intom ilkoll ulied Alla permezz tal-fidi fi Kristu Ġesù.
Għax intom ilkoll li tgħammidtu fi Kristu lbistu ’l Kristu.
Issa ma hemmx iżjed Lhudi u anqas Grieg, ma hemmx ilsir u anqas ħieles, ma hemmx raġel u anqas mara; għax intom ilkoll ħaġa waħda fi Kristu Ġesù.
Imma jekk intom ta’ Kristu, intom ukoll nisel Abraham, werrieta skont il-wegħda.

Galatin 4

Issa jien ngħid: Li l-werriet, kemm idum tifel, ma jkun differenti xejn mill-qaddej, għalkemm hu sid ta’ kollox;
Imma hu taħt it-tuturi u l-prokuraturi saż-żmien magħ-żul mill-missier.
Hekk aħna wkoll, meta konna għadna tfal, konna mjas-srin taħt l-elementi tad-dinja:
Iżda meta waslet il-milja taż-żmien, Alla bagħat lil Ibnu, li sar minn mara, imwieled taħt il-liġi,
Biex jifdi lil dawk li kienu taħt il-liġi, u biex insiru wlied adottivi.
U billi intom ulied, Alla bagħat l-Ispirtu ta’ Ibnu f’qalb-kom, tgħajtu: Abba, Missier.
Għalhekk m’għadikx aktar qaddej, imma iben: u jekk iben, werriet ukoll ta’ Alla permezz ta’ Kristu.
Imma dak iż-żmien, meta ma kontux tafu lil Alla, kontu taqdu lil dak li min-natura m’humiex allat.
Imma issa, wara li għaraftu lil Alla, jew pjuttost magħ-rufin minn Alla, kif terġgħu dduru lejn dawk l-elementi bla saħ-ħa u bla siwi, li taħthom tixtiequ terġgħu tkunu fil-jasar?
Intom tħarsu jiem, u xhur, u staġuni, u snin.
Nibża’ minħabba fikom, li tħabatt fostkom għal xejn.
Ħuti, nitlobkom bil-ħniena, kunu bħali, għax jien bħal-kom; intom ma għamiltuli l-ebda deni.
Tafu li minħabba marda tal-ġisem xandartilkom l-ewwel darba l-evanġelju.
U intom ma maqdartux, u lanqas stmerrejtu t-tiġrib tiegħi li kien f’ġismi; imma lqajtuni bħala anġlu ta’ Alla, bħala Kristu Ġesù.
Fejn hu mela l-ferħ tagħkom? Jien xhud, li, kieku kien jista’ jkun, kontu taqilgħu għajnejkom stess, u tagħtuhomli.
Mela sirt għadu tagħkom għax qiegħed ngħidilkom il-verità?
Huma żelużi għalikom, iżda mhux onestament; iridu jifirdukom minna, biex titħeġġu għalihom.
Iżda tajjeb li titħeġġu dejjem għall-ġid, u mhux biss meta nkunu magħkom.
Uliedi ċkejknin, li għalikom inħoss mill-ġdid l-uġigħ tal-ħlas sakemm Kristu jissawwar fikom,
Nixtieq inkun magħkom bħalissa, u nbiddel leħni; għax jien inħossni mħawwad bikom.
Għiduli, intom li tixtiequ toqogħdu taħt il-liġi, ma tisim-għux mil-liġi?
Għax hu miktub, li Abraham kellu żewġ ulied, wieħed mill-qaddejja, u l-ieħor mill-ħielsa.
Imma dak li kien bin il-qaddejja twieled skont il-ġisem; u bin il-ħielsa skont il-wegħda.
U dawn il-ħwejjeġ huma tixbiha: Għax dawn huma żewġ rabtiet; waħda mill-muntanja Sinaj, li tiled għall-jasar, u din hi Ħagar.
Għax din Ħagar hi l-muntanja Sinaj fl-Għarabja u taqbel ma’ Ġerusalemm ta’ llum, u hi mjassra ma’ wliedha.
Imma Ġerusalemm ta’ fuq hi ħielsa, u hi ommna lkoll.
Għax hu miktub: Ifraħ, ja ħawlija li ma tilidx; infexx għajjat, int li ma tħossx l-uġigħ tal-ħlas: għax il-mara mitluqa, kellha wisq aktar ulied minn dik li għandha żewġha.
Issa ħuti, aħna wlied il-wegħda, bħal ma kien Iżakk.
Imma bħalma dak iż-żmien dak li kien imwieled skont il-ġisem ippersegwita ’l dak li kien imwieled skont l-Ispirtu, hekk hu issa wkoll.
Iżda xi tgħid l-iskrittura? Keċċi ’l barra l-ilsira u ’l binha: għax bin l-ilsira ma jiritx ma’ bin il-ħielsa.
Għalhekk, ħuti, m’aħniex ulied l-ilsira, iżda wlied il-ħielsa.

Galatin 5

Għall-ħelsien Kristu għamilna ħielsa, Żommu sħiħ, mela, u terġgħux tinqabdu fil-madmad tal-jasar.
Ara, jiena Pawlu ngħidilkom, li jekk tkunu ċirkonċiżi, Kristu ma jiswielkom xejn.
Għax nixhed mill-ġdid lil kull raġel li jagħmel iċ-ċir-konċiżjoni, li hu obligat biex iħares il-liġi kollha.
Lilkom, li intom iġġustifikati bil-liġi, intom maqtugħa minn Kristu, intom waqajtu mill-grazzja.
Għax aħna fl-Ispirtu, bil-fidi nistennew it-tama tal-ġustizzja.
Għax fi Kristu Ġesù la ċ-ċirkonċiżjoni ma tgħodd xejn, u lanqas in-nuqqas ta’ ċirkonċiżjoni; imma l-fidi li taħdem bl-imħabba.
Ġrejtu tajjeb: min fixkilkom biex ma tobdux il-verità?
Din il-fehma mhix ġejja minn dak li jsejħilkom.]
Ftit ħmira ttalla’ l-għaġna kollha.
Għandi tama qawwija fikom fil-Mulej, li ma taħsbuhiex xort’oħra; imma min qiegħed iħawwadkom, hu min hu, jarfa’ l-kundanna tiegħu.
Imma jien, ħuti, jekk għadni nxandar iċ-ċirkonċiżjoni, għaliex għadni ppersegwitat? Mela ma għadux jiswa l-iskandlu tas-salib?
Li kieku jqattgħu ġisimhom dawk li jħawdukom!
Għax intom, kontu msejħin għall-ħelsien, ħuti, biss la tużawx dan il-ħelsien bħala okkażjoni għall-ġisem, iżda bl-imħabba aqdu lil xulxin.
Għax il-liġi kollha hi miġbura f’kelma waħda, li hi din: Ħobb lil għajrek bħalek innifsek.
Imma jekk tigdmu u tibilgħu lil xulxin, araw li ma tin-temmux minn xulxin.
Dan mela ngħid jien: Imxu fl-Ispirtu, u intom ma twett-qux ix-xewqat ħżiena tal-ġisem.
Għax il-ġisem għandu xewqat kontra l-Ispirtu, u l-Ispirtu kontra l-ġisem; u dawn huma kontra xulxin: biex hekk ma tkunux tistgħu tagħmlu li tridu.
Imma jekk tkunu mmexxijin mill-Ispirtu, mintomx taħt il-liġi.
Issa l-opri tal-ġisem, li huma magħrufin, huma dawn: fornikazzjoni, faħx, kondotta laxka,
L-idolatrija, is-seħer, il-mibegħda, il-ġlied, il-ġelosija, il-korla, l-ambizzjoni, il-firda, l-ereżija,
L-għira, is-sokor, immoralità sesswali, u ħwejjeġ bħal dawn: u ngħidilkom minn qabel, bħal ma għidtilkom ukoll fl-imgħoddi, li dawk li jagħmlu ħwejjeġ bħal dawn ma jirtux is-saltna ta’ Alla.
Iżda l-frott tal-Ispirtu huma l-imħabba, il-ferħ, is-sliem, is-sabar fit-tul, il-ħniena, it-tjieba, il-fidi,
Il-ħlewwa, ir-rażna: kontra dawn m’hemmx liġi.
U dawk li huma ta’ Kristu sallbu ’l ġisem bil-ġibdiet u x-xewqat ħżiena tiegħu.
Jekk ngħixu fl-Ispirtu, ħa nimxu wkoll fl-Ispirtu.
Ħa ma nixtiqux ftaħir fieragħ, billi ninbxu lil xulxin, u ngħiru għal xulxin.”

Galatin 6

Ħuti, jekk xi ħadd jinqabad f’xi ħtija, intom l-ispiritwali erġgħu saħħuh b’ispirtu ta’ ħlewwa; u ħares lilek innifsek, li ma tkunx imġarrab int ukoll.
Erfgħu t-tagħbijiet ta’ xulxin, u hekk twettqu l-liġi ta’ Kristu.
Għax jekk wieħed jaħseb li hu nnifsu xi ħaġa, meta mhux xejn, iqarraq bih innifsu.
Imma ħa jgħarbel kull wieħed għemilu stess, imbagħad ikollu biex jiftaħar bih innifsu biss, u mhux b’ħadd ieħor.
Għax kull wieħed għandu jarfa’ t-tagħbija tiegħu.
U min qiegħed jiġi mgħallem fil-kelma ħa jaqsam ma’ min igħallem il-ħwejjeġ tajbin kollha.
Titqarrqux; Alla ma jidħak bih ħadd. Dak li bniedem jiżra’, dak hu jaħsad.
Għax min jiżra’ għal ġismu minn ġismu jaħsad it-taħsir; iżda min jiżra’ għall-Ispirtu, mill-Ispirtu jaħsad il-ħajja ta’ dejjem.
U ħa ma ngħajjewx nagħmlu t-tajjeb: jekk ma nintelqux, naħsdu meta l-ħsad jasal f’waqtu.
Mela dment li għandna ż-żmien ħa nagħmlu l-ġid ma’ kulħadd, l-iktar ma’ qrabatna fil-fidi.
Taraw b’liema ittri kbar qiegħed niktbilkom b’idi.
Dawk kollha li jixtiequ jingħoġbu fil-ġisem, iġegħlu-kom tkunu ċirkonċiżi; biss biex ma jkunux ippersegwitati għas-salib ta’ Kristu.
Għax lanqas dawk stess li huma ċirkonċiżi ma jħarsu l-liġi: iżda jixtiequ li tkunu ċirkonċiżi, biex jiftaħru b’ġisimkom.
Imma Alla ma jridx li jien niftaħar, ħlief bis-salib tal-Mulej tagħna Ġesù Kristu, li bih id-dinja hi msallba għalija, u jien għad-dinja.
Għaliex, biċ-ċirkonċiżjoni jew mingħajrha, xejn ma hemm ta’ siwi, ħlief il-ħolqien ġdid.
U dawk kollha li jimxu fuq din ir-regola, is-sliem u l-ħniena, u wkoll fuq Iżrael ta’ Alla.
Għal li ġej ħa ma jdejjaqni ħadd: għax jien għandi f’ġismi l-marki ta’ Ġesù.
Ħuti, il-grazzja tal-Mulej tagħna Ġesù Kristu tkun ma’ l-ispirtu tagħkom. Amen.